Εργαστηριακές δραστηριότητες Χημείας (ΙΙΙ)

Στο πλαίσιο μιας σειράς επιμορφωτικών συναντήσεων με θέμα την εργαστηριακή διδασκαλία του μαθήματος της Χημείας στη βαθμίδα του Γυμνασίου και του Λυκείου, στο Ε.Κ.Φ.Ε Κορινθίας υλοποιήθηκε ένα σύνολο εργαστηριακών δραστηριοτήτων που περιγράφονται αναλυτικά στη συνέχεια.

 

α. Αυτανάφλεξη κυτταρίνης με οξειδωτικό KClO₃

Σε δοκιμαστικό σωλήνα βάζουμε περίπου 1 δάχτυλο στερεό KClO_3. Θερμαίνουμε πάνω από λύχνο μέχρι το στερεό να λιώσει πλήρως. Με αυτόν τον τρόπο προκαλείται θερμική διάσπαση του KClO₃ σε KCl(l) και Ο₂(g) σύμφωνα με την αντίδραση:

2KClO₃(s) → 2KCl(l) + 3O₂(g)

Αφού λιώσει όλη η ποσότητα του στερεού τοποθετούμε μέσα στον δοκιμαστικό σωλήνα ένα ξύλινο καλαμάκι από σουβλάκι. Το ξύλινο καλαμάκι αυταναφλέγεται σύμφωνα με την αντίδραση:

(C₆H₁₀O₅)_ν + 6νO₂ → 6νCO₂ + 5νH₂O

Η ενέργεια ενεργοποίησης προκειμένου να γίνει αυθόρμητα η αντίδραση καύσης δόθηκε στο σύστημα από τη θερμότητα που είχε το σύστημα του χλωριούχου καλίου.

Η δραστηριότητα αυτή παρουσιάστηκε στο πλαίσιο ανάδειξης καλών εργαστηριακών πρακτικών από την ΠΑΝΕΚΦΕ και το σχετικό βίντεο είναι διαθέσιμο εδώ.

β. Κρυστάλλωση τριένυδρου οξικού νατρίου.

Σε 100ml νερού διαλύουμε 180g τριένυδρου οξικού νατρίου (CH₃COONa·3H₂O). Θερμαίνουμε το διάλυμα προκειμένου να διαλυθεί όλη η ποσότητα του στερεού. Αφήνουμε το διάλυμα να κρυώσει. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε παρασκευάσει υπέρκορο διάλυμα οξικού νατρίου. Με μικρή διατάραξη ή και ρίψη μικρής ποσότητας στερεού οξικού νατρίου προκαλείται γρήγορη κρυστάλλωση του διαλύματος.

γ. Προσδιορισμός της περιεκτικότητας αλκοολούχων ποτών σε αιθανόλη

Η τυπική διαδικασία προσδιορισμού της περιεκτικότητας ενός διαλύματος σε αιθανόλη προβλέπει τη βύθιση αλκοολόμετρου (το πάνω όργανο στην εικόνα) σε ογκομετρικό κύλινδρο που περιέχει το αλκοολούχο ποτό και την ανάγνωση της ένδειξης του οργάνου. Παρόλα αυτά η περιεκτικότητα % v/v ενός διαλύματος σε αιθανόλη προσδιορίζεται σωστά με αλκοολόμετρο μόνο στην περίπτωση εκείνη που το αλκοολούχο ποτό είναι απόσταγμα (π.χ τσίπουρο ή ρακί) και όχι για άλλα αλκοολούχα ποτά όπως μπύρα ή κρασί. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται η χρήση ειδικού αλκοολόμετρου, όπως για παράδειγμα το βινόμετρο (το κάτω όργανο στην εικόνα).